گل گاوزبان ایرانی

معرفی گل گاوزبان

گل گاو زبان از گیاهان دارویی بسیار مهمی است که دارای خواص درمانی فراوانی می باشد. از گذشته تا کنون ایرانی ها به خواص گل گاو زبان آشنا هستند و برای بهره بردن از خواص درمانی این گیاه گل ها و برگ های گل گاو زبان را خشک می کنند و از آن برای تهیه چای و دمنوش و عرق گل گاو زبان استفاده می کنند. اگر شما از خواص این گیاه فوق العاده بی خبرید ، با مطالعه این بخش از نمناک با فواید بی نظیر آن آشنا شوید.
گل گاوزبان گیاهی علفی و یک ساله است که ارتفاع ساقه آن تا 60 سانتی متر می رسد، ساقه آن شیاردار و خاردار و برگ های آن ساده و مخملی، و پوشیده از تارهای خشن است که هنگام چیدن گیاه، گزیدگی ملایمی در دست ها احساس می شود. این گیاه خودرو است که در دامنه کوه های البرز می روید و دارای گونه های زیادی است. بخش مصرفی گیاه برگ ها و گل های آن است.

تفاوت گل گاو زبان ایرانی با گیاه گاو زبان آسیایی

گل گاو زبان (از سرده Echium)، (به عربی لسان الثور) در دامنه کوه‌های البرز می‌روید و با گیاه گاوزبان (از سرده Borage) (به عربی مرماخوز) که در اصفهان و آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر می‌روید و به غلط به گل گاوزبان مشهور شده‌است، متفاوت است. هر دو گیاه از تیره گاوزبانیان هستند ولی از نظر تیره با هم متفاوت‌اند. برای اینکه این اشتباه که حدود چند سده است پزشکان و دارو سازان را گمراه کرده‌است، از بین برود می‌توان Echium را گل گاوزبان ایرانی و Borage را گیاه گاوزبان اروپایی نامید. این دو گیاه متفاوت هستند، تنها گل‌هایشان کمی به هم شبیه است،
خواص دارویی این دو گیاه کمی با هم تفاوت دارد. گل‌های گل گاوزبان ایرانی درشت تر از گل‌های گیاه گاوزبان اروپایی است. گل گاوزبان لاجوردی و شبیه گل انار بوده و تخم آن دایره‌ای شکل و لعابی است و در کوه‌های البرز بسیار زیاد یافت می‌شود. گیاه گاوزبان در اصفهان و آذربایجان و دیگر شهرهای ایران می‌روید، دارای گل‌های لاجوردی و کوچک و دایره‌ای است. گیاه گاوزبان اروپایی از شمال آفریقا به اسپانیا برده شده و در آنجا پرورش یافته و در طب سنتی اروپا راه یافته‌است. از خواص گیاه گاوزبان اروپایی این است که عرق و ادرار را زیاد می‌کند.

خواص گیاه گل گاو زبان

گیاه گل گاوزبان ایرانی به‌طور خودرو، در دامنهٔ کوه‌های البرز و همچنین در بازفت چهارمحال و بختیاری به عمل می‌آید و تاکنون اهلی نشده و قابل کشت نیست. گل گاوزبان مقوی روح و اعضای رئیسه بدن بوده، حواس پنجگانه انسان را تقویت می‌کند. گل گاوزبان شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می‌کند، اخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین می‌برد. از دیگر خواص گل گاوزبان این است که جوشانده آن همراه با داروهای دیگر جهت سرسام (مننژیت)، برسام (ورم حجاب حاجز)، مالیخولیا، جنون و رفع حواس‌پرتی مفید می‌باشد. جوشانده گل گاوزبان نشاط‌آور بوده رنگ رخسار را باز می‌کند. یکی دیگر از خواص گل گاوزبان این است که، سینه را نرم می‌کند، تنگی نفس و درد گلو را تسکین می‌دهد. یکی از خواص گل گاوزبان این است که، دلهره و وحشت را از بین می‌برد و غم و غصه را کم می‌کند و برای کسانی که با خود حرف می‌زنند سودمند می‌باشد. جوشانده گل گاوزبان با عسل جهت تنگی نفس تجویز شده‌است. از دیگر خواص گل گاوزبان این است که، جویدن برگ تازه گل گاوزبان جهت درمان جوش‌های چرکی دهان اطفال، برفک، سستی بیخ دندان و رفع حرارت دهان نافع است. مقدار خوراک گل آن دو مثقال تا پنج مثقال می‌باشد. عرق گل گاوزبان جهت بیماری‌های سوداوی، وسواس و خفقان مفید است.
بر اساس کتاب قانون بوعلی سینا:(قانون در طب انتشارات صداوسیما صفحه ۲۰۲) مزاج:گرمیش نزدیک به اعتدال است و کمی به سوی گرمی گرایش دارد، در آخر اول رطوبتی دارد. خوزی گفته‌است در آخر دوم سرد و تر است و این نظریه از راستی دور است.

۱) گل گاو زبان و برگ‌های آن تصفیه کننده خون است.

۲) آرام کننده اعصاب است.

۳) عرق آور است.

۴) ادرار آور است.

۵)کلیه‌ها را تقویت می‌کند.

۶) سرماخوردگی را برطرف می‌کند.

۷) برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید.

۸) در درمان برونشیت موثر است.

۹) بی اختیاری دفع ادرار را درمان می‌کند.

۱۰) التهاب و ورم کلیه را درمان می‌کند.

۱۱) در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.

۱۲) ضماد برگ‌های گاو زبان برای رفع ورم موثر است.

۱۳)برگهای گاوز بان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.

۱۴) برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدر زیادی ویتامین C می‌باشد و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد می‌ریزند.

۱۵) این گیاه درمان خوبی برای فلاش بک زدن‌های متوالی در زندگیست

مضرات گیاه گل گاو زبان

این گیاه دارای مقدار زیادی مواد شیمیایی به نام آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی (PAS)است که مصرف زیاد این گیاه در دوز بالا یا در دراز مدت، می‌تواند باعث بروز سرطان کبد یا آسیب به این عضو مهم شود. گل‌گاو زبان به‌علت داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر است.

نحوه استفاده

به صورت دم کرده مصرف می‌شود و برخی مقداری فندق هم با آن مصرف می‌کنند.

توصیه

اگر در حال مصرف داروهای شیمیایی اعصاب هستید و قصد استفاده از گیاهان دارویی را دارید حتما پزشکتان را در جریان بگذارید؛ چرا که تداخل دارویی ممکن است به ضررتان باشد.
بعد از باز کردن بسته گیاه دارویی، بلافاصله آن را درون یک شیشه دردار و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.